Yeni kira bedelinin belirlenmesi hususundan anlaşılması gereken hususlar iki başlık altında incelenebilmektedir. İlki; kira sözleşmesinin süresinin önemli olmayıp tüketici fiyat endeksine göre yapılan artırımdır. İkincisi ve bugün de makalemizde genel itibari ile yer vereceğimiz başlık ise uygulamadaki adı ile ; “ kira tespit davasıdır.”
Kira bedelinin artırımına ilişkin hususlar esasen TBK Madde 344 ile 345 arasında düzenlenmiş durumdadır. TBK Madde 344 genel hatları ile artırım oranının sınırlarını çizmiştir. TBK Madde 344 uyarınca; “Yeni kira dönemine ilişkin bedel, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir.” Görüleceği üzere artırım yapılsa dahi kanunun çizdiği sınırlar çerçevesinde yapılacaktır.
TBK Madde 344/3 ise kira tespit davasını düzenlemiş durumdadır. Hükme göre; “Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir.” Görüleceği üzere kira sözleşmesinin imzalanması üzerinden 5 sene geçmiş olması halinde kira tespit davası açılarak hakkaniyete uygun bir şekilde, hakim tarafından yeni bir kira bedeline hükmedilmesi sağlanabilmektedir.
Peki, kira tespit davası açıldıktan sonra belirlenen yeni kira bedeli ne zamandan itibaren uygulama alanı bulacaktır ? Bu sorunun cevabı da TBK Madde 345 uyarınca düzenlenmiştir. Hükme göre; “Ancak, bu dava, yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açıldığı ya da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla, izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı takdirde, mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar.”
Yukarıda yer verilen durumun istisnası ise TBK Madde 345/2’de düzenlenmiştir. Şöyle ki; “Sözleşmede yeni kira döneminde kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa, yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedeli de, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur.” Ayrıca bu durum Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/11632 E. 2018/5092 K. sayılı ilamı ile de düzenleme alanı bulmuştur. İlama göre; “ Kira sözleşmesinde artış şartı varsa, yeni kira döneminin sonuna kadar açılan davada hükmedilen kira bedeli bu dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur.” Görüleceği üzere, yukarıda yer alan fıkra hükmünde belirtilen süre sınırına uyulmasa dahi sözleşmede kira bedelinin artırılacağına ilişkin hüküm olması halinde belirlenen kira bedeli yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olacaktır.
Siz de Kira Hukuku’ndan kaynaklanan tüm sorularınız için internet sitemizde yer alan telefon numarasından bizleri arayarak alanında uzman avukatlarımızdan danışmanlık alabilirsiniz.
